تشکل ها رهبران واقعی نهادهای مدنی هستند -
آقای دکتر امینی با توجه به سابقه عضویت درهیئت مدیره و کمیسیون های کانون ، نظر شما در مورد ساختار اداری کانون و نظام مدیریتی آن چیست ؟
به نظر می رسد کانون ، ازمصادیق نهادهای مدنی و به عبارتی مردم نهاد است . تشکیلاتی است مستقل ، مدنی ، ملی و مهم در عرصه حقوق شهروندی و بشری . ولی باید این نهاد را همچون سایر نهادها از سه جنبه ارزیابی نمود ؛ مقررات حاکم بر ساختار ، کادر و مجریان و بالاخره مدیریت .
از حیث مقررات باید بگویم مقررات حاکم و اجرایی ، قدیمی و بدون توجه به تحولات و نیازهای نوین ، تغییرات سنی و جنسیتی وکلا ، ارگانهای نوین و روش های آموزشی جدید است . شاید دلیل عدم تدوین مقررات جدید ، نگرانی یا ترس مدیران ادوار مختلف کانون از سوء استفاده از لوایح یا آئین نامه های پیشنهادی جهت درج مقرراتی در راستای حذف یا تحدید استقلال کانون باشد . پیشنهاد اینجانب تنظیم و توسعه دستورالعمل ها و آیین کار ارگانهای کانون است که البته تا حدی اجرا شده است . جنبه دوم راجع به کادر اداری بوده که نه تنها آئین نامه استخدامی یا مالی وجود ندارد بلکه حتی غالبا استخدام الزاما حسب نیازها ، شرایط متقاضی و امثال آن نبوده است . ضمن این که به تلاش ها و فداکاریهای همکاران اداری ارج می نهم ، اصلاح ساختار و شاید ساختار شکنی بیش از هر زمان دیگر ضرورت پیدا کرده است .
در مورد مدیران ، با توجه به کوتاه بودن مدت مدیریت (دو ساله) و انتخاب به شیوه های شخصی توسط همکاران محترم ، ممکن است ایراداتی وجود داشته باشد . اگر با ضعف مقرات نیز مواجه باشیم این شیوه انتخاب موجب تشدید ضعف خواهد گشت . جالب آن است با توجه به تعارض مواد آئین نامه ، مشخص نیست انتخاب مدیر داخلی به عهده رئیس کانون است با هیئت مدیره . تا سال 1376 و زوال دوره سرپرستی ، شیوه مدیریت از نوع سرپرستی بود ولی حال نیز که مقررات جامعی در تمیز حدود اختیارات ریاست ، نواب ، مدیر داخلی و غیره وجود ندارد ، هنوز شیوه مدیریت می تواند عملا در قالب سرپرستی باشد وشاید بتوان گفت صرفا در انتخاب هیئت مدیره و دموکراسی حاکم در انتخابات، از اوصاف نهادهای مدنی برخوردار است .
در این نهاد ، اعمال اصلاحات کند ، سخت و ممکن است با حذف و گرفتاری تفکرات اصلاح طلبانه یا صاحبان این تفکر همراه باشد . ولی قطعا غیرممکن نیست .
- تشکل ها درکانون وکلا ، واین نهاد مدنی چه نقشی می توانند داشته باشند و تا حال داشته اند ؟
تشکل ها رهبران واقعی نهادهای مدنی هستند ؛ بر افکار عمومی و انتخاب مدیران موثر هستند ، بر فعالیت های آنها نظارت می کنند ، نقشه راه ترسیم و افقهای دید را مشخص می نمایند و در وحدت درونی این نهاد و دفاع از کیان آن نقش اساسی ایفاء می نمایند . نقطه وحدت آنها در شورای تشکل ها تجلی پیدا می کند . طبیعی است در نهاد صنفی و ملی ، تشکل های صنفی و فکری با توجه به تنوع اندیشه ها شکل می گیرد . لذا محصول این تشکل ها باید تولید فکر و حل مطالبات همکاران صرف نظر از قومیت و جنسیت آنها باشد . اگر بخواهیم آسیب شناسی انجام دهیم حضور تشکل ها در فضای حاکم بر دفاع و وکالت رضایت بخش نیست ، هرچند روند آن رو به رشد است . تمرکز حضور تشکل های قانون غالبا در عرصه انتخابات و گاه محدود به سخنرانی ها بوده است . ضعفی که هم منتسب به مدیران است که زمینه فعالیت بیشتر را فراهم نمی کنند و هم تشکل ها که گاهی به اهداف تشکل ها فکر می کنند تا اهداف عالیه کانون . پیشنهاد اینجانب الزامی کردن تشکل ها به ارایه گزارش سه ماهه تشکل به شورای تشکل ها و تعیین ضمانت اجرا است . روشن است شورای تشکل ها نیاز به تعیین ارگان نظارتی در درون خود جهت کنترل فعالیت ها و گاهی بداخلاقی های احتمالی ایام انتخابات دارد . یکی از مبانی ضرورت تشکل ها ، شفاف سازی است ، شفاف سازی و فعالیت در امور حساس نهاد مدنی مادر ( کانون ) که به نظر اینجانب در این دوره تا حدی از این جنبه برخوردار بوده است .
- با توجه به حضور شما در این دوره هیئت مدیره ، عملکرد هیئت مدیره را در مجموع چگونه ارزیابی می کنید ؟
تنوع افکار ، حضور چهره های جدید اعم از جوان و معمر و سایر عوامل موثر در ترکیب اعضای این دوره ، طبیعتا ناهماهنگی هایی را در پی داشته است ولی بر خلاف تصور برخی از عزیزان و یا تفکرات تلقینی این اختلافات بیشتر در زمان انتخاب هیئت رئیسه و برخی از ارگانها به اوج می رسید والا فضای حاکم این چنین نبوده است . من ضمن نقد به عملکرد این دوره از جهت از اقدامات و کاستی ها ،به دستاورد آن از چند جنبه اشاره می کنم :
اول تحمل تنوع افکار و پذیرش اشخاص و افکار جدید است. کانون متعلق به همه وکلا است. جلوگیری از انحصارطلبی و پذیرش ضوابط و قواعد ، از مبانی رشد نهاد مدنی است .
دوم در این دوره اعضاء تلاش نمودند مستقیم و غیرمستقیم و به شکل های مختلف عملکرد هیئت مدیره را گزارش دهند . این امر پاسخگویی به معنای اخص نیست ولی شروع آن و پذیرش مسئولیت است . حتی هیئت رئیسه نیز باید پاسخگوی هیئت مدیره باشد . همکاران اداری و اعضای محترم هیئت مدیره باید خود را منتخبین وکلا بدانند ، و قطعا اخذ توضیح توهین تلقی نخواهد شد .
سوم حضورهمکاران جدید در ارگانهای مختلف کانون است که موجب ایجاد فضای مشارکت همگانی و جلب همکارانی است که از کانون قهر نموده اند .
چهارم اقداماتی در جهت بهبود امور مالی و رفاهی صورت پذیرفت ؛ جواز و نقشه ساختمان و قراردادهای احداث مجتمع رفاهی تنظیم و صادر گردید ، حقوق بازنشستگی به دو برابر افزایش یافت .
پنجم شیوه تعامل ظریف، گفتگوی هوشمندانه با مسئولین مختلف و بعضا متعارض و حساس کردن افکار عمومی دراین دوره موجب گردید که در اوج بحران ، لایحه جامع قوه به یک لایحه ملایم تبدیل شده و به هر نحوی از آن بحران عبور نمودیم . شاید در سال 93 دفاع از استقلال و لایحه جامع کار دشواری نباشد ولی عبور از سال 91 کاری بسیار سخت و حساس برای مدافعین آن بود . جای تردید نیست که اگر این شیوه دفاع صورت نمی پذیرفت کانون وکلا در سال 1391 قطعا با معضل عمده تری مواجه می شد.
ششم تحول در آموزش و تنظیم امور نقل و انتقالات و تا حد امکان جلب اعتماد متقاضیان و حفظ نوبت آنها بوده است . هرچند در رعایت نوبت در رسیدگی به درخواست ها جدیت به عمل آمد ولی در کمیسیون وهیئت مدیره حداکثر کمک ممکن به متقاضیان صورت پذیرفت .
هفتم نظارت و تا حدی ملایمت و در حین حال برخورد عادلانه تر و یکسان مراجع انتظامی باحضور همکاران دقیق و جدید ، بیشتر شده است . این امور حاصل توسعه تدریجی این نهاد مدنی و زحمات مدیران در ادوارمختلف و خواسته همه ماست . ولی در عین حال کم تجربگی نیز آسیب هایی به کانون وارد ساخته که در مقایسه با ضرورت پویایی و توسعه جنبه های مختلف نهاد مدنی شاید قابل اغماض باشد .
- در مورد انتخابات این دوره کانون وکلای کارآموزی مرکز چه نظری دارید ؟
امیدوارم در بخش تعیین صلاحیت های نامزدهای هیئت مدیره از دوره گذشته درس گرفته باشیم . متاسفانه در این مورد بحث های جدید و عجیبی وجود دارد که در زمان مناسب به نظر همکاران خواهم رساند . امیدوارم در این دوره از انتخابات ، حضور چشمگیر همه همکاران خصوصا وکلای جوان و آرای آنها پشتوانه واقعی این نهاد باشد . نباید با وصف قدیمی و جدیدی یک تقسیم دیگر به تقسیم ناصحیح دانشگاهی و صنفی بیفزاییم . صورتجلسه های هیئت مدیره حکایت از حضور دائمی بیشتر اعضای دانشگاهی هیئت مدیره که البته حرفه ای نیز هستند، دارد . لذا بهتر است از همه افکار و اندیشه ها بهره مند شویم . گاهی این تقسیم بندی ها و مرزبندی ها و خودی و ناخودی کردن نتیجه معکوس داده و درعین حال وحدت کانون را متزلزل سازد .
- شما نامزد عضویت هیئت مدیره می شوید ؟
اگر به دو سوال قبل برگردم ، پاسخ اینجانب منفی است . ولی در این مقطع انشاءالله شرکت می کنم . اگرچه در مدت حضور دو ساله در هیئت مدیره بیش از چندین سال مدیریت گروه و حضور در کمیسیون ها و هیات اختبار تحت فشار بودم ولی در هر حال و بنابر انگیزه هایی شرکت خواهم نمود . اگر رای بیاورم خدمت می کنم و اگر رای نیاوردم ضمن توجه بیشتر به امور شخصی ، به شکل های دیگر به کانون خدمت خواهم نمود .
- مهمترین آسیب متوجه کانون چه آسیبی است ؟
عدم جامعیت مقررات ، انحصارطلبی و عدم پذیرش و تحمل عملی دیگران ، عدم شفافیت و خصوصا اختلافات درونی . گاهی این ایراد مطرح می شود که در این دوره وحدت و همدلی وجود نداشت ولی فراموش نکنیم در صورت حضور افکار مختلف این تفاوتها شکل می گیرد که باید در مسیر مفید و موثر هدایت شود . طبیعی است با حکومت یک گروه یا یک تفکر واحد ، تفاوت و تنوعی ایجاد نمی شود . هنر در آن است که با حضور همه تفکرات و تشکل ها و استفاده ازظرفیت آنها بیان نقدها ، به تدریج از میزان اختلاف کاسته شود که راه واقعی برای حفظ استقلال کانون ، این است . تهاجم و درگیری راه صحیح حفظ استقلال نیست . ما در حالی این دوره هیئت مدیره را به پایان می رسانیم که حداقل ذره ای از استقلال این نهاد نکاستیم و تا حدی همه تشکل ها و افکار را نیز در اداره کانون دخیل نمودیم که این امرحاصل زحمت 18 عضو هیئت مدیره و تمام ارگانهای آن است .